Dit moet u weten over veiligheids- en gezondheidssignalisatie

Dit moet u weten over werfsignalisatie

Net zoals verkeerssignalisatie weggebruikers veilig over de weg helpt, dient werfsignalisatie om de werkplaats veiliger te maken voor uw medewerkers en alle actoren die er aan de slag zijn. Maar wat zijn uw verplichtingen als werkgever? En welke soorten signalisatie zijn er zoal? In deze blog komt u het te weten.

Uw verplichtingen als werkgever

Als aannemer bent u wettelijk verplicht om signalisatie te plaatsen als er veiligheidsrisico’s zijn op uw werkplaats die u niet kunt voorkomen met collectieve beschermingsmiddelen of preventiemaatregelen.

Bovendien moet u uw werknemers informeren en opleiden over alle maatregelen rond signalisatie. Leg hen zeker uit wat de signalisatie betekent en hoe ze ermee omgaan.

Algemene principes

U weet ongetwijfeld waarschijnlijk wel dat er verschillende veiligheidskleuren bestaan. Elke kleur stemt overeen met een of meerdere betekenissen:

• rood à verbodssignaal, gevaar/alarm, brandbestrijdingsmaterieel en brandweeruitrusting
• geel of oranjegeel à waarschuwingssignaal
• blauw à gebodssignaal
• groen à veilige situatie, reddingssignaal, eerstehulpsignaal

Let op dat uw signalisatie niet minder effectief wordt door:

• de aanwezigheid van andere signalisatie die de zicht- of hoorbaarheid verstoort. Tip: zet niet te veel borden te dicht bij elkaar.
• een slecht ontwerp, te weinig signalisatie, een slechte plaatsing of een slechte staat. Tip: maak uw signalisatiemiddelen regelmatig schoon.

Voorschriften voor verschillende signalisaties

Signalisatieborden

Bij signalisatieborden verschillen de kleur en vorm naargelang het doel. Er zijn vijf soorten:

• verbodsborden: rond; zwart pictogram op witte achtergrond, rode rand en een balk die van links naar rechts over het pictogram loopt onder een hoek van 45 graden ten opzichte van de horizontale lijn. Voorbeelden: ‘Geen doorgang voor onbevoegden’ of ‘Verboden te roken’.
• waarschuwingsborden: driehoekig; zwart pictogram op gele achtergrond, zwarte rand. Voorbeelden: ‘Explosieve stoffen’ of ‘Giftige stoffen’.
• gebodsborden: rond; wit pictogram op blauwe achtergrond. Voorbeelden: ‘Oogbescherming verplicht’ of ‘Veiligheidshandschoenen verplicht’.
• reddingsborden: rechthoekig of vierkant; wit pictogram op groene achtergrond. Voorbeeld: plaats of richting van een nooduitgang.
• borden voor brandbestrijdingsmaterieel: rechthoekig of vierkant; wit pictogram op rode achtergrond. Voorbeelden: ‘Blusapparaat’, ‘Ladder’ of ‘Brandslang’.

Maak het bord duidelijk zichtbaar door het op de juiste plek en hoogte te monteren. En verwijder het zodra het niet meer nodig/relevant/actueel is.

Signalisatie op recipiënten en leidingen

Gebruikt u recipiënten om met gevaarlijke stoffen of preparaten te werken, of om ze op te slaan? Of zijn er leidingen die gevaarlijke stoffen of preparaten bevatten of transporteren? Dan moet u etikettering aanbrengen op de zichtbare zijde(n). En zeker op de gevaarlijkste plekken, zoals kleppen en aansluitingspunten.

Welk materiaal u daarvoor gebruikt? Dat kan hard of zelfklevend materiaal zijn, of verf.

Gebruikt u een plaats, lokaal of afgesloten ruimte om grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen of preparaten op te slaan? Geef dat dan aan met een waarschuwingsbord – bijvoorbeeld: ‘Gevaar’ – bij die opslagruimte of op de toegangsdeur. Behalve als de etikettering van de afzonderlijke verpakkingen of recipiënten volstaat.

Aanduiding van brandbestrijdingsmaterieel

De veiligheidskleur voor brandbestrijdingsmaterieel is rood. Zorg dat het materieel – en eventueel de plek of toegang – ook die kleur heeft. En gebruik waar nodig het juiste signalisatiebord.

Obstakels, gevaarlijke plaatsen en verkeerswegen

Hoe u gevaar door obstakels of vallende zaken aanduidt? Met signalisatie waarbij u geel afwisselt met zwart, of rood met wit.

Soms is het belangrijk om verkeerswegen te markeren. Doe dat in een doorlopende streep met een goed zichtbare kleur.

Lichtsignalen

Lichtsignalen hebben genoeg contrast nodig om duidelijk te zijn, maar niet zoveel dat ze verblinden.

Goed om te weten: lichtsignalen kunnen continu zijn of afwisselend aan- en uitgaan. Kan uw signalisatie beide uitzenden? Dan moet het knipperende signaal aanduiden dat het gevaar groter is of er meer spoed nodig is dan bij het continue signaal.

Gebruikt u een lichtsignaal bij groot gevaar? Zorg dan voor een reservelamp.

Andere signalisaties

Er zijn nog andere signalisaties zoals geluidssignalen. Die moeten luider zijn dan omgevingslawaai, maar niet zo luid dat ze gehoorschade veroorzaken. Je moet ze ook gemakkelijk kunnen onderscheiden van andere signalen en geluiden.

Ook voor mondelinge mededelingen bestaan voorschriften, bijvoorbeeld dat ze zo kort, eenvoudig en duidelijk mogelijk moeten zijn.

Tot slot de hand- en armseinen. Er zijn een heleboel gecodeerde gebaren (zie pagina’s 17 en 18 van dit Constructiv-dossier). Zo is er ‘stop’, waarbij u de rechterarm opheft en de rechterhandpalm naar voren houdt. Of ‘gevaar’, waarbij u beide armen opheft en de handpalmen naar voren houdt.

Meer informatie hierover vindt u in dit Constructiv-dossier over veiligheids- en gezondheidssignalisatie.